Omgaan met bijten Zindelijkheid

Omgaan met bijten

Index (klik op onderstaand onderwerp)

Introductie, soorten bijten, waarom bijt een fret?, de opvoedmethode, lichaamsdelen waarmee je moet oppassen, oppakken van bijtfretten.

Introductie

De meeste fretten kunnen zo af en toe nog wel eens bijten. Straf een fret hier nooit voor (dit is zeer achterhaald). Vermijd hooguit confrontaties, maar straf niet. Vind in plaats daarvan uit wat het bijtgedrag veroorzaakt. Oorzaken vind je verderop deze pagina.

Fretten die een goede voeding (voor pups is minimaal tot 6 maanden bijvoeding van groot belang, zie aanschaf pup) en verzorging (zie verzorging) krijgen, goed op karakter zijn gefokt, door de fokker veel zijn gehanteerd en bij zijn nieuwe eigenaar lekker fret mogen zijn, bijten simpelweg niet. Speels happen moet natuurlijk gewoon mogen zolang niet te hard, want fretten spelen, maar communiceren ook met hun bek. Fretten maken amper geluid, maar laten merken wat ze willen door middel van een hapje "Hey, zet mij nu maar weer op de grond" of "Ik ben speels" of bij het hardere bijten "AU" of "Ik heb honger". Bij bijtfretten is dit vaak traumatisch en is de boodschap meestal "Ik ben doodsbang". Luister hiernaar als eigenaar.

Ben je van plan een volwassen fret uit een opvang te halen of van iemand over te nemen, dan zouden ze jou moeten kunnen zeggen voor welk type (beginner, beginner met lef, gevorderd, en waarom) fretteneigenaar de fret geschikt is.

Soorten bijten

Fretten kunnen op verschillende manieren bijten. Van hard naar zacht heb je:

doorbijten; stevig vasthouden waar ook bloed aan te pas komt
bijten; stevig of 'gewoon' vasthouden, maar zonder veel schade
happen; snel en zachtjes even bijten en direct loslaten (soms speels en dan snel wegrennen, of als zijnde waarschuwing dat je niet in de fret zijn territorium mag komen of je fret nu toch liever weer op de grond wil i.p.v. op de arm)
proeven; een beetje kauwen op je vinger bijvoorbeeld, dit doet geen pijn
likken; wordt ook wel gezien als kusjes geven, maar ook dit is een vorm van even proeven voor een fret

Nog een apart gevalletje is de 'kom 'ns mee' beet: de typische ik-wil-je-meenemen-mijn-nest-in beet. Fretten doen dit bijv. met snoepjes, prooidieren die al dood zijn of pups als het om bevallen moertjes gaat. In zo'n geval zijn ze niet meer met jachtinstinct aan het bijten maar zijn ze in de "ik hou vast tot je het afgeeft, want dan kan ik het verstoppen" modus. Wij mensen interpreteren het snel als vriendschappelijk teken wanneer ze één van onze vingers mee het nest in willen nemen, wat waarschijnlijk ook wel zo is.

Hoe krijg je een fret los bij doorbijten

Fretten kunnen behoorlijk hard bijten. Als ze willen klampen ze zich vast in je hand en laten ze ook niet zomaar los. Het beste, wanneer een fret echt vasthoudt en het lukt, is om te verstijven en te wachten tot de fret minder kracht zet. Trek nooit weg zoals je uit reflex wellicht zult doen want hiermee scheur je alleen maar jezelf open. Je kun wel de kaken proberen los te wrikken wanneer stil houden niet gaat, maar kijk uit voor je vingers! Werkt loswrikken niet: hou dan de kop van de fret onder de kraan. Een volwassen fret bijt gemakkelijk tot bloedens aan toe en dit vaak ook op vervelende plekjes (zoals tussen je vingers, nagelriem, oor, lip, neus, enzovoort).

Waarom bijt een fret?

Een fret bijt altijd met een reden. Allereerst zul je inzicht moeten krijgen in waarom je fret bijt. Een bijtfret heeft problemen en is niet gelukkig. Ernstigere bijtproblemen liggen meestal in angst en stress bij fretten, vaak door trauma. Nogmaals; straf dit nooit af, want hiermee maak je de angst en stress alleen maar groter.

Er bestaan een aantal categorieën waardoor je meer kunt uitvinden over waarom je fret bijt. Deze geven je meer inzicht in je fret en meer houvast in of de problemen oplosbaar zijn en zo ja hoe. Het is zeer moeilijk om juist te beoordelen waar je fret precies thuishoort, gezien veel signalen op elkaar lijken zijn de oorzaken/categorieën moeilijk te achterhalen. Kom je er niet uit, vraag dan om advies.

Angst / teveel stress (o.a. fretten vlak na een verhuizing)

Deze fretten zie je verreweg het meest ondanks dat het bijten zo 'gemeen' lijkt te zijn. Dit zijn fretten die van nature (in verschillende mate voorkomend uiteraard) angstig zijn aangelegd of niet genoeg zelfvertrouwen hebben ontwikkeld bij de fokker of vorige eigenaren. Dat is soms omdat ze niet genoeg zijn gehanteerd, maar soms is het ook echt gewoon een wat angstiger karakter. Volwassen fretten bouwen deze angst en stress op door wat zij hebben meegemaakt of zelfs nu nog steeds meemaken. Een onjuiste opvoeding (o.a. te vroeg uit het nest is een veelgeziene oorzaak), verzorging (zie verzorging) of trauma's (aparte kop hieronder) resulteert in bijtgedrag door stress. Fretten hebben veel rust en eenvoud nodig (zie verzorging) om stressvrij te blijven (zie gedrag voor symptomen). Eigenaren schatten vaak niet goed in hoe groot die rust en eenvoud moet zijn bij fretten. Vooral bij beginnende eigenaren is het teveel willen oppakken en doen met de nieuwe fret(ten) een veelgeziene oorzaak. Anderen hebben dit uit hun lijn meegekregen in hun karakter. Er zitten in ieder nest wel een paar pups die wat angstiger zijn aangelegd, maar zéér veel fretten worden niet goed op karakter gefokt, niet goed gehanteerd in het nest en bouwen al snel hun leven lang stress op door teveel mee te maken in hun vaak nog maar korte leven. Ze lijken veel aan te kunnen door hun intelligentie en houding, maar in werkelijkheid is elke verhuizing er al één teveel voor iedere fret. Daarnaast vallen ook fretten die net verhuisd zijn (zeker de eerste twee weken) onder dit type bijter door alle nieuwe indrukken. De fret heeft dan duidelijk meer kooirust nodig en is nog niet klaar om (zoveel) los te lopen.

Grensbijters

Dit zijn fretten die veel zelfvertrouwen hebben en graag wat grenzen verleggen. Dit zijn ook vaak zeer daadkrachtige fretten en zijn niet angstig aangelegd. Vanuit angst kunnen fretten ook deze daadkracht in hun bijtgedrag hebben, dus het is niet ongewoon dat er veel angstige fretten onder dit type bijtgedrag gerekend wordt.

Pups en puberteitgedrag

Voor pups gelden een aantal specifieke zaken die een pup kunnen doen bijten. Ook hier geldt dat het belangrijk is om te weten hoe pups opgroeien en welke behoeftes zij hebben om te begrijpen waarom een pup bijt. Redenen hiervoor zijn:

Verhuisstress; zie "Aanschaf > De eerste dagen"
Te vroeg uit het nest gehaald (niet aan te raden voor 9 à 10 weken)
Fokker had amper handcontact met de pups. Dit is moeilijk te herstellen en maakt de pup voor zijn leven minder handtam
Karakter (kan erfelijk zijn; mogelijk angstbijter of grensbijter). De fokker zou goed in staat moeten zijn om te vertellen of jouw pup of deze angstig, 'normaal' of juist vol zelfvertrouwen is
Puberaal (vanaf 11 weken en ong. 2 maanden lang); lees hieronder verder
Hongerbijten; pups die geen rauwvoeding krijgen hebben bijvoeding nodig tot tenminste 6 maanden. Kijk onder aanschaf pup voor informatie over de bijvoeding

Een pup gaat verschillende fasen door. De eerste maanden zal een pup uitproberen wat deze met zijn bek allemaal kan en net als een hondenpup met zijn/haar bek spelen. Dit moet gewoon mogen, dus sta open voor wat kauwgedrag en speels happen. Pups zullen vanaf 11 weken in de puberteit hun grenzen opzoeken, ook fysiek richting hun groepsgenootjes. Ze spelen dan ruwer, zijn hyperactief, luisteren slechter bij stemcorrecties (dus meer time-outs, uitraastijd in hun eentje en meer met hengels spelen i.p.v. handen benodigd als nodig) en kunnen door de hormonen meer territoriaal gedrag vertonen (onzindelijkheid om geur af te geven, blazen/hissen bij irritaties). Veel beginnende eigenaren die dit niet zien aankomen zullen het in deze fase opgeven. Exacte duur puberteit: vanaf 11-13 weken tot 16-18 weken.

Zoek in deze fase geen confrontaties op, maar pak een hengel zodat de pup nog steeds zijn energie kwijt kan, maar ergens anders op dan op jou ;).

Het is een fabel dat pups niet bijten. Bij de verkoop en in advertenties wordt vaak gezegd dat ze handtam zijn. Voor een frettenpup betekent dit echter héél wat anders dan voor een kitten. Het is een uitspraak die standaard gebruikt wordt bij andere dieren en daarom ook bij fretten, die niet mogelijk is. Pups zullen gedurende hun hele jeugd happen, proeven en af en toe bijten. In welke mate is grotendeels de verantwoording van hoe goed de fokker handcontact heeft gehad en het liefst helemaal nooit de pups heeft gestraft (puur positieve aandacht van handen). Lees meer onder belangrijke beslissingen en aanschaf pup.

Trauma

Fretten zijn zeer gevoelig voor stress en wanneer zij niet juist zijn behandeld (wat zéér veel voorkomt) in hun verleden of ervaringen hebben gemist heb je al snel te maken met een bijtfret. In feite is de fret ooit begonnen met bijtgedrag wegens het niet correct opvoeden of verzorgen of zelfs een aanvaring met een mens of fret, waardoor het bijtgedrag is blijven hangen. Het zal dan alleen nog maar moeilijker zijn om de fret weer bij te sturen. Deze fretten zijn vaak niet geschikt voor beginnerde fretteneigenaren.

Bijsturen zal niet bij alle fretten meer kunnen. Veel trauma's zijn blijvend. Je doet er dan goed aan het gedrag te accepteren en confrontaties uit de weg gaan om stress te voorkomen. Je fret heeft dan zeer weinig handcontact nodig, wat het niet de leukste gezelschapsfretten meer maakt helaas. Veel van deze (sowieso al gestresste) fretten zijn vervolgens gedoemd van huisje tot huisje te gaan.

Pittig karakter

Vele fretten hebben van zichzelf ook nog altijd gewoon een pittig karakter. Er is niet voldoende of zorgvuldig genoeg gelet op het karakter door de fokker. In de kleurenfok kan ook doofheid (neural crest disorder bij witafteking fretten, die voor doofheid en gezondheidsproblemen oftewel stress en ziekte/pijn kan zorgen) de oorzaak zijn. Deze fretten zijn doorgaans pittiger, met name de moertjes. Ook worden veel jachtfretten die zeer goed zijn in hun werk maar wellicht minder geschikt als gezelschapsfret op hun werkprestaties worden gefokt, waarbij fretteurs vaak te weinig handcontact met hun nestjes hebben. In dit geval zul je moeten accepteren dat dit in het karakter van je fret zit en je wellicht het bijtgedrag nooit volledig zult kunnen wegnemen. Deze fretten zijn vaak niet geschikt voor beginnerde fretteneigenaren.

Pijnbijters

Fretten kunnen net als alle andere dieren flink bijten omdat ze pijn hebben. Spring voorzichtig om met een fretje loshalen als hij of zij vast zit met een nageltje en hou altijd in je achterhoofd dat een fret een medisch probleem kan hebben waardoor hij of zij bijt.

Eenkennigheid

Weinig fretten zijn niet eenkennig. Soms dulden fretten alleen de eigenaar, maar het komt ook geregeld voor dat ze alleen bepaalde personen niet dulden. Niet ongeregeld gaat het hier om alleen mannen of alleen vrouwen. Een fret gaat af op de geur van een persoon. Dat je fret jou niet bijt, wil niet zeggen dat andere bewoners van het huis of visite veilig zijn. Het gedrag van een fret is daardoor zeer moeilijk te voorspellen! Blijf altijd zeer alert als je fret in de handen van de ander is of rondom voeten en sokken loopt. Let ook vooral op met kinderen uiteraard!

Werken vanuit vertrouwen (de opvoedmethode)

Wat de reden ook is dat je fret bijt: straffen met de hand is een negatieve ervaring met de hand. Voorkom dit! Methodes als in het nekvel pakken, in het gezichtje blazen of een tik op de neus zijn achterhaald en maakt jullie band alleen maar kapot!

De juiste methode is om je hand/lichaam zeer stil te houden (wrikken of andere acties ondernemen maken vaak dat de fret zijn grip juist verstevigd!), te wachten tot hun grip minder wordt en dan voorzichtig wegtrekken. Neem vervolgens juist hun angst weg (want in de meeste gevallen bijten fretten toch echt uit angst). Juist gerust stellen i.p.v. straffen dus.
Als je het gevoel hebt dat je fret uitdagend beet of gewoon net iets te hard met spelen (bijvoorbeeld in de puberteit), dan zeg je alleen "UH" of "NEE" op lage toon. Dit werkt beter wanneer je dagelijks al tegen je fretten praat. Blij, neutraal of boos/bang (de lage stem)... Fretten zijn slim genoeg om je emoties en die energie op te pikken evenals dat ze het aanvoelen wanneer je bang voor ze bent. Je stem verheffen is dus voldoende.
Een time-out (bijvoorbeeld 5 minuten in de carrier) is handig bij herhaaldelijk vervelend gedrag of wanneer het gedrag zich voordoet vanwege onrustigheid en onstuimigheid bij je fret. Soms is er even geen land te bezeilen met fretten waardoor een time-out een goede uitkomst is.
Zoek geen confrontaties op. Als je zelf emotioneel raakt of boos wordt: zet dan de fret terug in de kooi tot hij en jij jezelf hebben herpakt.

Wanneer je fret veel bijt, probeer dan te handelen naar wat wel mogelijk is en zorg voor genoeg positiviteit en lekkernijen tussendoor. Beloon en hou jullie band goed. Meer dan twee keer per dag bij een volwassene of drie keer bij een pup ingrijpen met stemverheffen of een time-out moet niet nodig zijn. Gun je fret zijn/haar rust en probeer aan de vertrouwensband te werken (zie hieronder). De meeste bijtfretten door een rugzakje doen er zolang als 2 jaar over om volledig gewend en op hun plek te zijn in een huishouden!

Werk in de tussentijd aan je vertrouwensband met je fret:

benader je fret altijd respectvol en rustig. Zorg dat je fret niet schrikt bij het oppakken
speel met je fret. Dit kan ook zeer goed met hengels en hoeft zeker niet altijd met de hand om het samen leuk te hebben
beloon je fret geregeld uit de hand. Het beste is om snoepjes (die ze lekker vinden én mogen hebben! Dit kan ook gewoon een (ander merk) brokje zijn) in je hand te leggen en je fret(ten) er 1 uit te laten kiezen. Heb je een bijter? Dan is de kans groot dat je fret als eerst je hand gaat pakken. Begin hiermee dus voorzichtig en wees alert. Een fret is snel, maar bij genoeg ervaring kun je hem voor zijn. Na een paar keer zal je fret het trucje beter door hebben en kun je de vruchten van deze methode plukken
ga eens aan een tuigje naar buiten met je fret (mits je fret hier goed op reageert, een fret die aanleg heeft voor angst en stress kun je maar beter thuis laten). Niet iedere fret vind dit leuk maar het merendeel zal versteld staan van alle nieuwe ervaringen en geuren. Omdat de baas dan de enige bekende factor is in de omgeving zal de fret bij vreemde nieuwe ervaringen als eerste op jou terugvallen. Wanneer je je fret dan gerust stelt werkt dit fantastisch voor het vertrouwen en leert hij of zij snel jouw geur goed kennen

Lichaamsdelen waarmee je moet oppassen

Fretten hebben een bijzondere voorliefde voor tenen, achillespees, tenen, oren, lippen, neuzen, kin, (ellebloog/knie)holtes en polsen in het bijzonder. Ook boekspijpen zijn geweldig om als buis te gebruiken. Dit is typisch frettengedrag en niet altijd te verbeteren.

Hou nooit vreemde fretten of een fret die je nog maar net hebt bij je gezicht. Bij sommige fretten kan dit wel en anderen weer niet. De tijd zal leren of dit zo is, maar hiervoor moet je de fret eerst goed kennen. Sommigen hebben alleen een voorliefde voor neuzen, anderen interesseert dat niets maar vinden oren wel weer leuk en zo heeft iedere fret zijn of haar eigen voorkeur.

Niets is zo leuk als het baasje besluipen en dan hap! Je zult dat moeten accepteren als typisch frettengedrag. Wie een onverbeterlijke tenenbijter in huis heeft, doet er verstandig aan niet op sokken rond te lopen zolang de fret los is. Van jongs af de pup wennen aan sokken en/of blote voeten kan er voor zorgen dat de fret tenen niet bijzonder of interessant meer vindt.

Zorg ook altijd voor de veiligheid van andere gezinsleden of visite met deze lichaamsdelen! Dat je fret jou niet bijt op bepaalde plekken wil vanwege hun eenkennigheid niet zeggen dat andere bewoners of visite niet de dupe kunnen zijn ;-).

Het oppakken van bijtfretten

Een fret kan het merken als jij onzeker bent tegenover fretten. Dit heeft alles te maken met je houding. Zorg dus dat je zelfverzekerd bent en pak een fret gemakkelijk en zonder twijfel in één beweging achter de schoudertjes op. Probeer wel rust in je beweging te houden en laat de fret niet schrikken. Wanneer je toch niet zeker van je zaak bent kun je altijd een voorwerp gebruiken om je fret af te leiden en hem daarna oppakken.